विष्णू कर्णमलापासून निर्माण झालेल्या शुंभ व निशुंभ दैत्यांनी त्रिलोकी उच्छाद मांडला होता तेव्हा त्यांचा संहार करण्यासाठी सर्व देवगण व ऋषीगणांनी आदिमाया शक्तीची विविध वाद्यांच्या नाद सुरामध्ये आळवणी केली, अर्थात गोंधळ घातला. तेव्हापासून हिंदू धर्मीयांमध्ये गोंधळाची परंपरा सुरु झाली, महाराष्ट्रा मध्ये याची खूप मोठी परंपरा आहे.  विशेषत: तुळजाभवनी आणि रेणुकामाता या देवींच्या संदर्भात गोंधळ घालण्याची पिढीजात परंपरा आहे. कालांतराने अन्य देवींच्या बाबतीतही गोंधळ घालण्याची प्रथा सुरु झाली.

पौर्णिमेच्या दुस-या व तिस-या दिवशी येथे विविध भटक्या विमुक्त समाजातील जातपंचायती भरतात. यामध्ये समजातील नाते संबंधातील वाद तसेच समाजबाधक कृत्य आदी तक्रारी पंच मंडळींसमोर येत असतात. त्यावर पंच मंडळी न्याय निवडा करून सलोखा घडवून आणतात.

नाथ पंथामधील कानिफनाथ यांचे मंदिर जेजुरी पासून तीस किलो मीटर अंतरावर सासवडच्या पश्चिमेकडे बापदेव घाट मार्गावर आहे.मुळचे मंदिर लहान आहे,मंदिरामध्ये जाण्या साठी दरवाजा नसून खिडकी वजा १ फुट बाय १ फुटाची चौकट आहे, या   चौ कटीतून कितीही जाड असलेल्या व्यक्तीला सरपटत आतमध्ये जाता येते.

श्रीक्षेत्र जेजुरीगड मंदिरातील माघ प्रक्षालन पूजेच्यावेळी श्रीमार्तंड भैरवनाथ यांची आरती आण्णाश्री उपाध्ये गुरुजी जेजुरी

श्रीशालिवाहन शके १९४१ विकारीनाम संवात्सरतील दीपावली उत्सवामध्ये प्राक्षलन पूजा आणि श्रीखंडेरायाची संत रामदास स्वामी विरचित 'पंचानन हयवाहन सुरभूषित निळा' आरती....